Verilmiş şeirin ideyasını ifadə edən əsas fikirdir:

Ölmək! O geniş körpüdən hər kəs keçəcəkdir,

Bir badə ki, ondan bütün aləm içəcəkdir!

Hər süslü çiçək sonda saralmış quru yarpaq,

İnsan da nədir? Əvvəli torpaq, sonu torpaq!

Aləm doğacaq, dirçələcək, məhv olacaqdır,

Dünya boş ikən əvvəli, həp boş qalacaqdır.

Bir tək səni məhv etmədi bu qanlı təbiət,

Həp yoxluğa, həp heçliyə məhkum bəşəriyyət.

                                                                           (C.Cabbarlı)

Mətnin düzgün ardıcıllığını müəyyən edin və aşağıdakı fikirlərdən doğru olanları seçin.

- İnsan və digər istiqanlılar üçün isə təhlükəsiz olur.

- Həmin basillərin ifraz etdiyi Cry zülalı zərərvericinin bağırsağında həll olaraq təbii toksinə qədər fəallaşır.

- Kolarado böcəyinə davamlı kartof yetişdirmək üçün həmin böcəyə torpaq türin basillərinin geni köçürülür.

- Bu, zərərvericiyə öldürücü təsir göstərir.

1. Cry zülalı yalnız laboratoriyada süni şəkildə hazırlanır.

2. Zərərvericilərə qarşı gentransfer metodundan istifadə edilir.

3. Cry zülalı genetik cəhətdən tək insanlar üçün təsirsiz hesab olunsa da, heyvanlar üçün öldürücü təsir göstərir.

4. Gen köçürülməsi nəticəsində böcəyə qarşı dayanıqlı bitki növü əldə edilir.

5. Mətn genetik üsulla zərərvericilərə qarşı bioloji mübarizədən bəhs edir.

Bu fikir aşağıdakı suallardan hansının cavabı ola bilər?

Xeyr, insanın içində ifadə edilməyə ehtiyacı olan duyğular var və bu ehtiyac bəzən rəsmə çevrilir, bəzən musiqiyə, bəzən də bir yazıya. Hər kəs bu ehtiyacı eyni formada yaşamır, amma yaşadığını hiss edir. Birisi bir filmin sonuna qədər ağlamamaq üçün tez-tez gözlərini qırpır, digəri bir melodiya eşidərkən kövrələr, bir başqası isə bu hissi bir əsərdə canlandırar. Bu, sadəcə seçim yox, daxili bir tələbatdır.

Verilmiş şeirdə əsas ideyanı müəyyən edin.

Eşitsəm gəlirsən, dönərəm yelə,

Öpərəm mübarək qədəmlərini.

İçərəm bənövşə kirpiklərindən

Asılan mirvari şəbnəmlərini,

Öpərəm mübarək qədəmlərini.

Eşitsəm gəlirsən, uçaram, inan,

Pənbə buludlarla qucaqlaşaram.

Açaram köksümü yeddi iqlimə.

Dəli çaylar kimi aşıb-daşaram.

Pənbə buludlarla qucaqlaşaram.

Eşitsəm gəlirsən, çıxaram yola,

Bütün yollar boyu güllər əkərəm,

İkimiz bir qəlbdə yaşayaq deyə,

Sənə qəlbim boyda bir ev tikərəm,

Bütün yollar boyu güllər əkərəm.

Mən – evəm, sən mənim od-ocağımsan,

Bağbanam, sən mənim barlı bağımsan

Mən dağ bulağıyam, Sən bulaqlı dağ,

Dünyadan ən böyük umacağımsan.

                               (X.R.Ulutürk)