Sinifdə xaos normaya çevriləcək.

Sinfin effektiv idarə edilməsi, vaxt itkisinin qarşisini almaqda, əsas rol oynayır.

Öyrənməni dəstəkləyəcək davranışın artmasına şərait yaratmış olar.

Sinifdaxili münasibətlərin tənzimlənməsində rol oynayır.

öyrənmə mühitinin qurulmasında əsas rol oynayır. 

valideyn

şagird

müəllim

direktor

direktor müavini 

İnsanların davranış və irəliləyişlərini hansı qayda və ardıcıllıqla həyata keçirməli olduqlarını göstərir.

Ümumi davranışla bağlı olur.

davranışın bir neçə aspektini- sinfin fiziki təhlükəsizliyini ( dalaşmamaq, avadanlıqlardan ehtiyatla istifadə), hörməti ( bir-birini dinləmək, hörmətlə yanaşmaq və s), dərslərə məsuliyyətlə yanaşmağı əhatə etməlidir.

Müəllimin şagirdə onun davranışı və fəaliyyətinin necə olması barədə ötürdüyü mesajdır.

Müəllimin valideynlərə ötürdüyü mesajdır. 

1 ab, 2d, 3c

1 d, 2 c, 3 ab

1ac, 2 b, 3 d

1c, 2b, 3ad

1b, 2c, 3a

Yalniz müsbət gözləntilər mövcuddur. 

Yalnız mənfi gözləntilər mövcuddur.

İki cür gözlənti var, müsbət və mənfi gözlənti

3 cür gözlənti var, şagird-şagird, müəllim-şagird, müəllim-valideyn arasında olan gözləntilər. 

Düzgün cavab yoxdur.

müsbət

mənfi

aşağı

keçmişə yönəlik

gələcəyə yönəlik

müsbət

mənfi

yüksək

keçmişə yönəlik

gələcəyə yönəlik

Hər gün xatırlanmalıdır. 

Yalnız ilin əvvəlində bildirilməlidir. 

Ümumi məsləhət xarakteri daşımalıdır. 

Qısa və konkret şəkildə bildirilməlidir. 

Aydın şəkildə izah edilməliir

İnsanların davranış və irəliləyişlərini hansı qayda və ardıcıllıqla həyata keçirməli olduqlarını göstərir.

Xüsusi davranışla bağlı olur.

davranışın bir neçə aspektini- sinfin fiziki təhlükəsizliyini ( dalaşmamaq, avadanlıqlardan ehtiyatla istifadə), hörməti ( bir-birini dinləmək, hörmətlə yanaşmaq və s), dərslərə məsuliyyətlə yanaşmağı əhatə etməlidir.

Müəllimin şagirdə onun davranışı və fəaliyyətinin necə olması barədə ötürdüyü mesajdır.

Müəllimin valideynlərə ötürdüyü mesajdır. 

sakit işləyin, başqalarının rahat işləməsi üçün şərait yaradın

Başqaları danışanda diqqətlə dinləyin

sözünüz olanda əlinizi qaldırın, növbənizi gözləyin

nəzakətli sözlərdən istifadə edin

dərsə vaxtında gəlin

verilən bütün tapşırıqları vaxtında yerinə yetirin

dərsə vaxtında gəlin

sinfə girərkən bütün materialların yerində olmasına əmin olun

dərsə gecikməyin

sinifdə və dəhlizlərdə yeriyin

sinifdə və dəhlizlərdə yeriyin

əl hərəkətlərinizə nəzarət edin

hər hansı hdisə baş verdikdə, dərhal müəllimlərinizə və ya yaxınlıqdakı böyüklərə məlumat verin

sinfə girərkən bütün materialların yerində olmasına əmin olun

ayaq hərəkətlərinizə nəzarət edin

İnsanların davranış və irəliləyişlərini hansı qayda və ardıcıllıqla həyata keçirməli olduqlarını göstərir.

Ümumi davranışla bağlı olur.

davranışın bir neçə aspektini- sinfin fiziki təhlükəsizliyini ( dalaşmamaq, avadanlıqlardan ehtiyatla istifadə), hörməti ( bir-birini dinləmək, hörmətlə yanaşmaq və s), dərslərə məsuliyyətlə yanaşmağı əhatə etməlidir.

Müəllimin şagirdə onun davranışı və fəaliyyətinin necə olması barədə ötürdüyü mesajdır.

Müəllimin valideynlərə ötürdüyü mesajdır. 

qayda

prosedur

gözlənti

qanun

heç biri

qayda

prosedur

gözlənti

qanun

heç biri

Sakitcə sinfə daxil oluruq, yerimizə keçirik, dərsə qoşuluuq

Sakitcə tənəffüsün olmasını gözləyib, sonra sinfə daxil oluruq.

Sakitcə sinfə daxil oluruq, gecikmə səbəbimizi izah edib yerimizə əyləşirik. 

Qapını döyürük, müəllimin icazəsindən sonra sinfə daxil oluruq, gecikmə səbəbini izah edib yerimizə əyləşirik. 

Bütün cavablar uyğundur. 

Məsuliyyətli olun 

Hamıya hörmətlə yanaşın

Təhlükəsizliyə riayət edin

Müəllimi diqqətlə dinləyin

Dərslərinizi yaxşı oxuyun

Müəllim bu halı dərhal valideynə bildirə, uşağın tənbeh edilməyini tələb edə bilər. 

Belə hal olduqda müəllim rəhbərliyə məlumat verə, tədbir görülməsini tələb edə bilər. 

Müəllim belə halı qeyd edib valideyn iclasında işıqlandıra bilər. 

Müəllim dərsdən sonra onunla bu hal haqqında danışa, probleminin nə olduğunu öyrənə  və həlli üçün əlindən gəldiyi qədər kömək edə bilər

Həmin şagird məsuliyyətsiz olduğu üçün məktəbdən kənarlaşdırılmaldır.

Sinif müzakirəsi zamanı

diqqətin müəllimə yönəldilməsi zamanı

dəhlizdə hərəkət edəndə 

əlavə material istədikdə 

tapşırığı tez bitirdikdə 

Sinif müzakirəsi zamanı

diqqətin müəllimə yönəldilməsi zamanı

dəhlizdə hərəkət edəndə 

əlavə material istədikdə

tapşırığı tez bitirdikdə

Sinif müzakirəsi zamanı

müəllimdən kömək istədikdə

dəhlizdə hərəkət edəndə 

əlavə material istədikdə 

tapşırığı tez bitirdikdə 

Müəllim prosedurun nədən ibarət olduğunu öyrətmədiyi üçün

Şagirdlərə prosedurlara necə riayət etmək öyrədilmədiyi üçün

Müəllim sinfi prosedurlarla idarə etməyə vaxt sərf etmədiyi üçün

Müəllim prosedurları düzgün şəkildə izah etmədiyi üçün

Sinifdə şagirdlərin sayının çox olduğu üçün

Prosedurların öyrədilməsində 3 addım var:
1. Öyrət.
2. Məşq et.
3.Möhkəmləndir. 

Şagirdə prosedurlr mütləq izah edilib öyrədilməli, sonra onlar sinifdə məşq edilməli və nəhayət, möhkəmləndirilməlidir.

Bir vərdişin insanda formalaşması üçün bacarığın müəyyən müddət ( 21 gün ) davamlı şəkildə istifadə edilməsi lazımdır. Ək halda, vərdişə çevrilməyəcəkdir.

Əgər şagirdlər prosedurlari öyrənmək istəməsələr, müəllim həmin proseduru tətbiq etməməli, uşaqları buna məcbur etməməlidir. 

Prosedurlar bəzən şagirdlərə mraqlı gəlir, lakin onlar prosedurlara əməl etmirlər və müəllim də bu prosedurun effektiv olmadığını düşünüb şagirdlərdə formalaşması üçün daha cəhd göstərmir.

aydın prosedur, yüksək gözlənti, qaydalar yaradın və şagirdlərinizə öyrədin 

Yanlış davranışın nə ilə nəticələnəcəyini şagirdlərə izah etməyin

Fəaliyyətlər arasında keçidin rahat olmasına əmin olun

Şagirdlərdə özünü monitorinq və özünüidarəetmə qabiliyyətini aşılayın

Dərs ilinin ilk günündən qoyduğumuz prosedur, qayda və gözləntilərə həm özünüz, həm də şagirdlər tərəfindən tam riayət olunmasında israrlı olun

Sinfin effektiv idarə edilməsi nəticəsində şagirdlər dərsə cəlb olunur. Onlardan nəz gözlənildiyini bilirlər və uğur qazanırlar, sinif mühiti şagirdyönümlü, eyni zamanda rahat və xoşagələndir.

Qayda və prosedur şagirdlərdən gözlənilən davranışı özündə əks etdirir. Lakin prosedur ümumi davranışla bağlı olduğu halda, qayda müəyyən tapşırıqlar və tapşırıqların necə həyata keçirilməsini göstərir

Qaydalar davranışın bir neçə aspektini- sinfin fiziki təhlükəsizliyini ( dalaşmamaq, avadanlıqlardan ehtiyatla istifadə), hörməti ( bir-birini dinləmək, hörmətlə yanaşmaq və s), dərslərə məsuliyyətlə yanaşmağı əhatə etməlidir.

Qaydalar müəyyən ardıcıllıqla həyata keçirilir. Şagirdlərə qayda bildirilir– yəni şagirdlərdən nəyə əməl etmələri deyilir, mənfi nəticə bildirilir- yəni şagird qaydaları pozduqda onu nə gözləyir və müsbət nəticə bildirilir - yəni şagird müvafiq qaydada davranış nümayiş etdirsə nə əldə edəcək

Sinif qaydaları mütləq şəkildə müzakirə olunmalıdır ki, bu qaydaların onları cəzaladırmaq üçün deyil, sinifdəki davranış sərhədlərini müəyyənləşdirmək məqsədilə qoyulduğunu başa düşsünlər.

Müəllim

şagirdlər

müəllim və şagirdlər

valideynlər

məktəb rəhbərliyi

Qaydalar ümumi və xüsusi olmaqla iki qrupa bölünür. 

Ümumi qaydalar çox geniş aspektləri əhatə edir. “Başqalarına hörmətlə yanaşın, nəzakətli və yardımsevər olun”qaydası ümumi qaydalara aiddir.

“ Zəng vurulmamışdan əvvəl sinifdə olun, kobud ifadələrdən istifadə etməyin” qaydası xüsusi qaydalara aiddir.  

Xüsusi qaydalar spesifik davranışlara ünvanlanır.

Qaydalara əməl edilmədikdə müəllim şagirdlərə aşağı qiymət verərək onları cəzalandıra bilər. 

Dərsi dayandırmadan şagirdin adı lövhədə yazılır. Dərsdən sonra bir neçə dəqiqə ayırıb şagirdə adının niyə lövhədə olduğu izah olunur. 

Şagirdə sarı kart təqdim edərək ona davranışına diqqət yetirmək üçün xəbərdarlıq etmək olar.

Model- şagirdlərdən üstündə adları yazılan modellər və fiqurlar düzəltmələri istənilir.  Qayda pozuntusu zamanı qaydanı pozan şagirdin  modeli önə çıxarılır. 

Şagirdlərdən onları təmsil edəcək  kağız modellər və fiqurlar düzəltmələri istənilir.  Qayda pozuntusu zamanı qaydanı pozan şagirdin  modeli önə çıxarılır.

Müəllim həmin şagirdi sinifdən xaric etməklə ona qayda pozdugunu bildirir. 

Qaydalarin sayını 3-5 arası saxlamaq lazımdır.

Qayda tərtib edərkən neqativ, yəni “ yox, olmaz” kimi sözlərdən istifadə etmək lazımdır. 

Tərifləyərkən müəllim birbaşa şagirdin şəxsiyyətini tərifləməlidir. 

Qaydalara əməl etməməyin mənfi nəticələri şagirdlərə əvvəlcədən bildirilmir. 

Yaxşı, pozitiv rəy neqativ davranışa diqqət çəkir.

Tənəffüs zamanı qaçmaq olmaz. 

Dərs zamanı səs səs salmamalıyıq.

Biz məktəbdə ancaq yeriyirik

Yoldaşimizin sözünü kəsmək olmaz

Dərsə gecikməməliyik.

I1I;V

II; V

I;III; V

1;IV

I; Il1; IV

reaktiv

proaktiv

liberal

demokrativ

avtoritar

reaktiv

proaktiv

liberal

demokrativ

avtoritar

problemin müəyyən edilməsi;

problemin yaranma səbəblərinin araşdirilmasi

beyin həmləsi ilə mümkün həll yollarının tapılması;

bir və ya bir neçə situasiyanın rollu oyunlarla oynanılması.

“Şagirdlər belə bir situasiyaya düşsəydilər, özlərini necə hiss edərdilər” adlı müzakirə;

sinif iclaslarının keçirilməsi. 

Yazılı şəkildə bütün sinif üçün ortaq dəyərlərin yaradılması

xüsusi müəllim strategiyaları

Yazılı şəkildə fərdlər üçün ortaq dəyərlərin yaradılması

Valideyn iclaslarının təşkil olunması

Müəllim problemin xülasəsini təqdim edir

hər iki tərəf növbə ilə problemi öz tərəfindən şərh edir.

Qrupdakı şagirdlərə imkan yaradılır ki, problemin həlli üçün öz təkliflərini bildirsinlər. 

Konfliktdə olan 2şagird oradan uzaqlaşaraq ikisi bir yerdə təklikdə bu məsələni necə həll edəcəklərini qərarlaşdırıb geri qayıdaraq sinfə məruzə edirlər.

Problem həll edilmədiyi təqdirdə uşaqların valideynləri məktəbə dəvət olunur. 

Biz özümüz, yəni düşüncələrimiz. Davranışlarımız, fiziki sağlamlığımız, məqsədlərimiz üçün məsuliyyət daşıyırıq;

Biz başqalarına qarşı davranışımıza görə məsuliyyət daşıyırıq;

Müəllimlərimizin və yoldaşlarımızın bizə necə davranmasında bizim də rolumuz var

Sinif mühitimizin necə olmasında bizim də rolumuz var. 

Sinifdəki digər şagirdlər özlərinə, hərəkətlərinə, sözlərinə cavabdehdir.

Mən özüm üçün, yəni hisslərim, hərəkətlərim, sözlərim üçün məsuliyyət daşıyıram

Müəllimlərimizin və yoldaşlarımızın bizə necə davranmasında bizim də rolumuz var

Etdiklərimin nəticələri ilə üzləşmək mənə həyat təcrübəsi yaşadır

Sinifdəki digər şagirdlərə də etdikləri ilə üzləşmək həyat təcrübəsi yaşadır. 

Mən hisslərimin. Sözlərimin, hərəkətlərimin nəticəsində baş verənlərə 100% cavabdehlik daşıyıram