İntenet bağlantınızı yoxlayın...

Azərbaycan dili


Natiq Vahidov


NV ACADEMY
Doldurmaq vacibdir

Sual 1 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Mətndə tünd-qara hərflərlə verilmiş hissədə nöqtələrin yerinə hansı məcazi mənalı ifadə yazılsa, uyğun olar?







Sual 2 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


"Buna görə də onları cəzalandırmaq qərarına gəldi” cümləsini hansı işarənin yerinə artırsaq məna və ardıcıllıq gözlənilər?







Sual 3 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Mətnə əsasən təsvir edilən hadisələrin ardıcıllığını müəyyən edin.
1. Sultana gələn cavab məktubu
2. Alma ağacının quruması
3. Sultanın səfərə getməsi
4. Ağacların quruma səbəbi







Sual 4 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Bunlardan birinin səbəbini mətnə əsasən müəyyən etmək olmaz:







Sual 5 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Aşağıdakı hansı sözün mətnə əsasən şərhini çərçivə daxilində verilmiş hissədə tapmaq mümkündür?







Sual 6 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Sultan Süleyman və Əbussuud Əfəndinin yazdıqları şeirlərin üslubunun mətnin digər hissəsindən ortaq və fərqli cəhətlərini cədvəldəki boşluqların hərəsinə iki fikir yazmaqla cədvəli doldurun.

Şeirlərin üslubi xüsusiyyətləri

Mətnin üslubi xüsusiyyətləri

1. ................

2. ................

3.  .......................

4.  .......................

5.  .......................

6.  .......................


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 7 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Mətndə tünd-qara hərflərlə verilmiş hissəni ümumiləşdirən 1) atalar sözü yazın və 2) fikrinizi bir cümlə ilə əsaslandırın.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 8 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Sultan Süleymanın verdiyi qərarının doğru olduğuna mətndə hansı obrazın nitqində və hansı hadisədən sonra rast gəlirik?
(Obrazı və hadisəni qeyd edin).


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 9 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Mətnin sonunu mətnin yazıldığı üsluba uyğun elə tamamlayın ki, özündən əvvəlki cümləni aydınlaşdıra bilsin.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 10 - 10

Gizli qəhrəmanlar

           Sultan Süleyman bağında nadir tapılan bir armud ağacı əkdirmişdi. O, vaxt tapdıqca ağacın yanına gedir, budaqlarına, yarpaqlarına fərəhlə tamaşa edirdi.

            Beləcə on il keçdi. Ağac böyüyüb qol-budaq saldı və ağappaq çiçəklər açdı. Sultan Süleyman armud ağacının ilk meyvəsini səbirsizliklə gözləyirdi. Armud ağacının gözəlliyi qarışqaların da gözündən qaçmamışdı. Onlar sürü ilə ağaca daraşıb onun gövdəsini, budaqlarını gəmirirdilər. Bir müddət sonra necə oldusa ağac qurumağa başladı.

            Sevimli armud ağacının meyvə vermədən quruması sultanı çox kədərləndirdi. O elə yəqin etdik ki, armud ağacı qarışqalara görə quruyub. Sultanın adamları da xüsusi maddələrin qarışımından qarışqaları məhv etmək üçün məhlul düzəltdilər, ancaq sultan yanlış hərəkət etməkdən də çəkinirdi.

       Buna görə də o bu məsələ ilə bağlı çətin zamanlarında hər zaman məsləhət aldığı, sultanı daim doğru yola yönləndirən dövrünün tanınmış şeyxi Əbussuud Əfəndidən düşüncəsini öyrənmək istədi. Sultan Süleyman fikrini iki misralıq şeir şəklində yazıb şeyxə göndərdi:

                                                 Ağaca əgər ziyan versə qarınca,

                                                 Zərər varmıdır qarıncanı qırınca?

          Yəni sultan bununla demək istəyirdi ki, qarışqalar meyvəli ağacı qurudarsa, onları öldürmək olarmı?

          Şeyx Əbussuud Əfəndi Sultan Süleymanın məktubunu alıb oxudu. Sonra da ona iki misralıq cavab məktubu yazdı:

                                                 Sabah haqqın divanına varınca

                                                 Süleymanda haqqın alar qarınca.

         Yəni bir gün Allahın hüzurunda qarışqa belə öz haqqını sultandan alacaq.

         Sultan Süleyman Əbussuud Əfəndinin cavabını alar-almaz qarışqaları öldürmək ………… . O, yaxşı anlaya bildi ki, bapbalaca qarışqa belə olsa, Allahın yaratdığı heç bir canlıya haqsızlıq etmək olmaz.

         Bir dəfə sultan səfərdən qayıdanda yenə bağını gəzintiyə çıxmışdı. Ağacların arasında yarpaqları tökülmüş, budaqları və gövdəsi qurumağa başlayan bir alma ağacına rast gəlir. Səbəbinin yenə qarışqa olacağını düşünüb ağaca yaxınlaşır, amma ağacın üzərində bir dənə də olsun qarşıqa tapa bilmir.

         Səhəri gün Süleyman sultan bağbanını hüzuruna çağırtdırır və ağacın qurumağının səbəbini ondan soruşur.

        Bağban: 

        - Ey cahanın padşahı, nə qədər çalışsam da, artıq gec idi. Ağacın şirəsi ilə qidalanan vəhşi həşəratlar ağacdakı bütün şirəni çəkmişdi. Bunun qarşısını sadəcə qarışqalar ala bilər, onlar ağaclarda olan bu həşaratlarla qidalanaraq onların ağaca zərər verməsinin, qurumasının qarşısını alırlar. Amma nədənsə, bu dəfə ağaca bir qarışqa belə yaxın durmadı, sanki nədənsə incimişdilər.

        Sultan Süleymana artıq hər şey məlum idi, bu hadisə onun aylar öncə verdiyi qərarının doğruluğunun sübutu idi. Amma indi də bağbanın dediklərindən sonra sultanı narahat edən bir sual yaranmışdı...


Mətni adlandırdığımız başlığın (“Gizli qəhrəmanlar”) hansı obraza aid olduğunu və ifadənin şərhini mətndən verilən hansı nümunə ilə aydınlaşdırmaq olar?


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Rəylər