İntenet bağlantınızı yoxlayın...

Azərbaycan dili


Natiq Vahidov


NV ACADEMY
Doldurmaq vacibdir

Sual 1 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Hansı sualın cavabını mətn əsasında tapmaq mümkün deyil?







Sual 2 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətnə əsasən hazırlanmış sxemin doğru olması üçün hansı fikirlərin yeri dəyişilməlidir?

FAKTDIR

EHTİMALDIR

1. Klassik dövr sənətkarlarının əsərlərində Çövkən oyununun adına rast gəlmək olar.

2. Oyun fiziki qüvvə tələb etdiyi üçün kişilər üçün nəzərdə tutulur.

3. Atsız bu oyunu oynamaq mümkün deyil.

4. Atı yaralanan oyunçu başqa bir atla yenidən oyununu davam etdirə bilər.

5. Oyunçular üçün konkret yaş həddi müəyyən edilməyib.

6. Oyunda istifadə edilən topun rəngi açıq olmaldır ki, oyunçular onu asanlıqla tapa bilsinlər.







Sual 3 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətnin üslubunun səciyyəvi xüsusiyyətidir:
1. Sözlərin çoxmənalılığına yol verilmir.
2. Sözün məcazi mənasından geniş istifadə olunur.
3. Kütləvi informasiya vasitələrinin dilidir.
4. Aydın və anlaşıqlı dildə olur.
5. Əsas göstəricisi terminlərdir.







Sual 4 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətndə tünd-qara hərflərlə verilmiş hissəyə əsasən hansı fikri yanlış hesab etmək olar?







Sual 5 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Çövkən oyunu ilə bağlı məlumatların verildiyi mənbələr sırasına aid etmək olmaz:







Sual 6 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətnə əsasən cədvəli tamamlayın.

SƏBƏB

NƏTİCƏ

1. Oyunçular geyim qaydalarına oyuna uyğun şəkildə əməl etmir.

 

3.

2.

4. Oyunun yaxşı nəticələnməsinə (alınmasına) səbəb olur.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 7 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Nöqtələrin yerinə lazımi fikirləri yazıb sinkveyni tamamlayın.

Çövkən

1. ............, .............

2. .............., ..............., .............

Fiziki qüvvə tələb edilən idmandır.

Oyun


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 8 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətndə çərçivə daxilində verilən cümlələrə əsasən cədvəli tamamlayan fikirlər yazın.

Mətnin üslubunun səciyyəvi xüsusiyyətlərinə uyğun olmayan ifadələr.

Əsaslandırma

 

 


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 9 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Düşünülmüş məqəsədli hərəkət, taktiki təlimlər” altından xətt çəkilmiş ifadələrdən hansının şərhidir?


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 10 - 10

Çövkən

           Çövkən atla oynanılan qədim türk idman növlərindən biridir. Fiziki qüvvə tələb edən çövkən oyununda yüksək bacarığa, manevr etmə qabiliyyətinə, cəldliyə malik olmaq oyunda iştirak edənlər üçün ən əsas keyfiyyətlərdən sayılır. Oyunun yaxşı alınması üçün həm minici, həm də at vəhdət təşkil etməli, bir-birlərini anlamalıdırlar. Yarışçı rəqibinin qarşısını kəsməli, onu göz açmağa qoymamalıdır. Bunun nəticəsində də oyunçu rəqibini qorxudaraq gözünün odunu almağı bacarmalıdır.

          Arxeoloji qazıntılar zamanı şirli qabların üzərində oyunun təsvir edildiyi rəsmlər bu oyunun Beyləqan şəhərində də yayıldığını sübut edir.

          Oyunun qaydalarına görə iştirakçılar iki dəstəyə ayrılırlar. Onlardan iki tərəfdə qoyulan dirəklərdən ibarət rəqib qapılarından topu keçirmək tələb olunur. Seçilmək üçün bir dəstənin üzvləri mütləq o biri dəstəninkindən fərqli geyimdə oyuna qatılırlar. Bu oyunların özəlliyi ondan ibarətdir ki, yaş həddi tələb olunmur. Fiziki cəhətdən sağlam olan şəxs hər vaxt çövkənlə məşğul ola bilər.

          Çövkənin qaydalarına görə oyunda iştirak edən hər komandanın tərkibi 7 nəfərdən ibarətdir. Atların sayı 6 olmalıdır. Oyunçunun xüsusi geyim formasına papaq, çuxa, at minmək üçün gen şalvar daxildir. Oyunçular eyni formada, eyni uzunluqda olan çomaqdan istifadə edirlər.  Bu oyunda istifadə edilən top girdə, diametri isə 38 - 41 sm arasında olur.  Qapı çərçivəsindən cərimə meydançasına daxil olub topu qapıya vurmaq hesaba alınmır.

            Çövkən oyunlarının hakimi isə, adətən, meydanı at üstündə müşayiət edir. Ona yan xətlərdə duran iki hakim də köməklik göstərir. Oyunçu geyim qaydalarına əməl etməyəndə, kobudluq edəndə meydandan birdəfəlik və ya 2 dəqiqəlik qovula bilər.

           Nizami, Xaqani Şirvani, Xətai və başqa şairlərin əsərlərində, eyni zamanda qədim miniatür sənətimizdə çövkənlə bağlı maraqlı məlumatlar verilir.

          Görkəmli özbək şairi Ə.Nəvai bu oyunu “çavqan” (fars dilində əlağacı), azərbaycanlılar “çövkən”, əfqanlar “çovqan”, taciklər “çavqonbozi” adlandırırlar.

          Maraqlıdır ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qədim tarixə malik atüstü milli oyunlarımızdan biri olan və bu gün ölkəmizdə yenidən bərpa edilən çövkənin də adı çəkilir. Qeyd edək ki, həddindən artıq mürəkkəb, eyni zamanda maraqlı olan bu oyun insanın atı ram etməsindən sonra meydana gəlib.

       XIX əsrdə Hindistandan İngiltərəyə gətirilən bu oyun getdikcə inkişaf etdirilmiş, yeni qaydalar əsasında Avropa ölkələrində yayılmağa başlamışdır.

        İlk dəfə 1900-cü ildə Parisdə keçirilən II Olimpia Oyunlarının proqramına Çövkən oyunu “Polo” adı altında daxil edilmişdir. Bu ad italyan səyyahı Marko Polonun adı ilə bağlıdır. O, Azərbaycana səfərində insanların at üstündə oynadıqları bu oyunu görüb və öz soyadı ilə adlandırıb.


Mətnə əsasən aşağıdakı fikirlərdən hansını doğru hesab etmək olmaz?

1. Yarış iştirakçılarının hər birinin çomağı eyni uzunluqda olmalıdır.
2. Yarışda iştirak edən oyunçuların hamısı eyni geyimdə olmalıdırlar.
3. Yarışda iştirak edənlər oyunda eyni bir topdan istifadə edirlər.

Seçiminizi əsaslandıran fikir yazın.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Rəylər