İntenet bağlantınızı yoxlayın...

Azərbaycan dili


Natiq Vahidov


NV ACADEMY
Doldurmaq vacibdir

Sual 1 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətndə tünd-qara hərflərlə verilmiş hissəyə əsasən tacirin davranışının əsas səbəbini müəyyən edin.







Sual 2 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətndə nöqtələrin yerinə yazıla biləcək ən uyğun söz və ya ifadəni göstərin.







Sual 3 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Qarşısında işarə qoyulmuş hansı nümunədəki fikrin səbəbini mətn əsasında müəyyən etmək olmaz?







Sual 4 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətndə nömrələnmiş ifadələr əsasında uyğunluğu müəyyən edin. 
1.  ……
2.  ……

a. Məcazi mənada, qorxmaq anlamındadır.
b. Çırpınmaq, ayılmaq, silkələnmək mənasındadır.
c. Ölçüb-biçmək, götür-qoy eləmək anlamındadır.
d. Özünü naza qoymaq, boyun qaçırmaq deməkdir.

e. Sevinmək, çox şad olmaq mənasındadır.







Sual 5 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətndəki bu hadisələr uyğunsuzluq təşkil edir:







Sual 6 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Məna və ardıcıllığı gözləməklə mətnin sonun elə tamamlayın ki, məzmuna xələl gəlməsin.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 7 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.



Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 8 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətnin üslubu əsasında cədvəli tamamlayın.
 

Mətnin üslubunun səciyyəvi iki xüsusiyyəti Bu səciyyəvi xüsusiyyətlərə uyğun nümunələr

1.

2.

1.

2.

 


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 9 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətndən çıxan nəticəni bir cümlə ilə ifadə edin.


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Sual 10 - 10

Maraqlı dərs

          Bir dəfə tacir alver etmək üçün uzaq ölkəyə səfərə hazırlaşırdı. Evindəkilərin hamısını yanına çağırıb dedi:

          – Deyin görüm, sizin üçün nə gətirim?

     Evdəkilərin hərəsi bir şey istədi. Tacir hamı ilə görüşüb yola çıxmaq istəyirdi. ●Bu vaxt qəfəsdə oturan tutuquşu taciri öz yanına çağırdı:

          – Mənim də səndən bir xahişim var!

          – Nə xahişin var? – deyə tacir soruşdu, – əgər mümkündürsə, onu yerinə yetirməyə çalışaram.

    Tutuquşu dedi:

          – Sənin ticarətə gedəcəyin ölkədə bir ağac var, bu ağacda çoxlu tutuquşu yaşayır. Əgər sən bu ağacı gedib tapsan, onda tutuquşulara məndən salam söylərsən. Nə cavab versələr, gəlib desən, məni çox xoşhal edərsən! – Tutuquşu tacirə ağacı necə gedib tapacağını öyrətdi.

    Tacir əvvəlcə çəm-xəm eləsə1 də, sonra sevimli quşuna baxaraq gülüb dedi:

         – Yaxşı! Sənin xahişini yerinə yetirərəm.

         Uzun və çətin səyahətdən sonra tacir gedib həmin uzaq ölkəyə çatdı, mallarını satıb, cürbəcür qəşəng şeylər aldı. İşlərini qurtarandan sonra tutuquşunun ona dediyi yerə getdi. Al-əlvan çiçəklər, növbənöv ağacların olduğu bu səfalı yerdə, doğrudan da, hündür möhtəşəm bir ağac vardır. ►Bu ağacda çoxlu tutuquşu oturmuşdu. Tacir qışqırdı:

          – Ey, tutuquşular! Mənim tutuquşum sizin üçün salam göndərir!

    ♦O bu sözü deyib qurtarar-qurtarmaz tutuquşulardan birisi o saat yerə yıxılıb öldü. Tacir lap məəttəl qaldı. “Yəqin ki, bu tutuquşu mənim tutuquşumun yaxın dostu olubmuş ki, onun salam göndərdiyini eşidən kimi yıxılıb öldü”, – deyə tacir özlüyündə düşündü.

          Tacir al-əlvan quşlara bir də baxıb şəhərə qayıtdı və yola çıxmağa hazırlaşdı.

Tacir sağ-salamat evinə qayıdıb evdəkilərin hamısı üçün də tapşırdıqlarını gətirdi. Ancaq o öz tutuquşusuna, onun salamına cavab gətirmədi, ona heç bir söz demədi. Sahibini çox sevən və onun evinə dönməsinə sevinən tutuquşu ondan soruşdu:

         – Ağa, yəqin ki, sən mənim salamımı onlara yetirməmisən?

         – Sənin salamını tutuquşulara yetirdim, ancaq heç bir cavab almadım, – deyə tacir ona cavab verdi.

    Tutuquşu çox pərt oldu, soruşdu:

         – Onda de görüm, sən orada nə gördün?

    Əlacsız qalan tacir, əhvalatı danışmağa başladı:

        – ▼Mən sənin dediyin həmin yerə getdim, tutuquşuları gördüm, ancaq sənin salamını onlara deyən kimi onlardan biri o saat ağacdan yıxılıb öldü. Ona görə də mənim sənə deməyə bir sözüm olmadı!

     ♣Tacir bunu danışıb qurtaran kimi tutuquşu səndələyib …… yıxıldı və qəfəsin içində canını tapşırdı.

     Tacirin tutuquşuya çox heyfi gəldi və öz-özünə belə dedi: “Mən nahaq yerə ona dostunun ölümünü xəbər verdim!” Sonra o, tutuquşunun ayağından yapışıb-pəncərədən atdı. Birdən tutuquşu silkindi2, qanad çalıb uçdu. Tacir ancaq olanları indi başa düşdü.


Mətnin hansı hissəsində təsvir edilən bir hadisənin baş vermə səbəbi yalnız özündən sonrakı hissədə baş verən hadisə nəticəsində məlum olur?


Sualın cavabını yazılı şəkildə aşağıdakı xanaya daxil etdikdən sonra “Cavabı təsdiqlə” butonuna klik edin. Açılan qiymətləndirmə meyarları ilə öz cavabınızı müqayisə edib qiymətləndirmə aparın. Nəzərə alın ki, daxil etdiyiniz cavablara test tərtibçisi (müəllim, təlimçi və s.) istəkdən asılı olaraq baxa bilər.




Rəylər