Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.
 

Musiqimizin şahı

     I     Muğam Azərbaycan folklorunda ənənəvi musiqi janrlarından biridir. 2002-ci ildə UNESKO tərəfindən musiqi irsinin şedevri elan edilmiş və onun vətəninin məhz Azərbaycan olduğu qeyd edilmişdir.               

           Muğamın yeddi növü vardır: Rast, Şur, Segah, Şüştər, Çahargah, Bayatı-Şiraz, Hümayun.

           Muğam – ərəb məqamına, özbək maqomına, hind raqasına çox yaxın, qohum hesab edilir və onlar ahəng baxımından çox oxşardır. Əvvəllər muğam Yaxın Şərq musiqi ənənələrinə uyğun olaraq, ərəb məqamı, türk makamı və fars dəsgahı üslublarında öyrədilirdi və öyrənilirdi. Sonralar Azərbaycanın muğam ustaları və musiqişünaslarının səyləri nəticəsində Azərbaycanın özünəməxsus muğam üslubunun əsası qoyulub.

    II    Muğamın ahəngi – Quran oxuyan moizəçilərdən, musiqisi – fars saraylarında çalınan musiqidən, ifa tərzi isə Azərbaycan aşıqları tərəfindən qoyulmuşdur. Muğamda oxunan əsas mövzu məhəbbətdir. Təkcə qadın-kişi məhəbbəti yox, vətənə, təbiətə, Allaha məhəbbət və s.           

   III    Muğamda tək müasirlərin şeirlərindən deyil, klassiklərimizdən – Füzulinin, Vaqifin, Beyləqaninin, Xaqaninin və s. məşhurların klassik şeirlərindən istifadə olunur. Hər bir muğam kompozisiyası bir neçə hissədən ibarətdir və ümumilikdə bir muğam ahəngi hesab edilir. Müğənni-xanəndə muğam ifa edərkən, bir hissədən digərinə keçərkən səs diapazonunu¹ dəyişərək aşağı registrdən² getdikcə yüksəyə qalxır. Bunu isə hər ifaçı bacarmır. Muğamın bölmələri arasında mütləq təsniflər³ oxunmalıdır. Təsniflər rəng⁴ və diringələrdən ibarət olur. Bunlar da rəqs xarakterli olur. Bu, əsasən, improvizasiya⁵ baxımından bir az caza yaxındır.

           Elmi tədqiqatlar nəticəsində sübuta yetirilmişdir ki, muğamın yaranma tarixi çox qədimlərə, e.ə. XII minillikdən də əvvəllərə gedib çıxır.

    IV    XX əsrdə Azərbaycanın klassik bəstəkarları üçün operaların, simfonik əsərlərin, xor musiqilərinin bəstələnməsində muğam əsas mənbə olmuşdur. Muğam ifa edə bilən və onun mahiyyətini anlayanlar üçün digər musiqi janrlarını ifa etmək çox asan olur. Yəni muğam ifaçısı çox asanlıqla caz və rok ifa etsə də, caz və ya rok ifaçısı çoxillik məşqlər etmədən muğam ifa edə bilməz.