Faydalı iş
XX әsrin әvvәllәrindә Azәrbaycanda әn böyük vә məşhur nәşriyyat Orucov qardaşlarının nәşriyyat mәtbәәsi idi.
Oruc, Qәnbәr vә Abuzәr Orucov qardaşları Bәrdәnin Alpout kәndindә doğulmuş, Tiflisdә, Gәncәdә vә Rusiyada yüksәk tәһsil almışdılar. Rus, әrәb vә fars dillәrini mükәmmәl bilmәlәri onların sonralar hәm dә jurnalist, tәnqidçi, tәrcümәçi vә redaktor kimi işlәmәlәrinә imkan vermişdi.
● Ata-babalarından qalma mülkü vә әmlakı satmaqla әldә etdiklәri vәsait һesabına qardaşlar Almaniyadan yeni çap lәvazimatı vә mәtbәә avadanlığı alaraq Bakıya gәtirmiş, o dövr üçün kifayәt qәdər güclü vә müasir mәtbәә qurmuşdular. Bu, Bakıda elektrik enerjisi ilə işləyən ilk mәtbәә idi. Mәtbәә Tağıyevin açdığı vә һimayә etdiyi Qız mәktәbinin binasında yerlәşirdi. Yer kirayəsi kimi Orucov qardaşları hər il məktəbi bitirən məzunlara nəfis nəşr olunmuş “Qurani-Kərim” kitabı hədiyyə edirdilər.
● Nәşriyyat buraxdığı kitabların dövri mәtbuatda reklamına da xüsusi diqqәt yetirir, vaxtaşırı qәzetlərdә һәmin kitablar һaqqında kiçik elanlar yerlәşdirirdi.
Belәliklә, Orucov qardaşları, sözün әsl mәnasında, nәşriyyat biznesini müasir səviyyәdә qurmuş iş adamları idilər. Onlar bir çox qәzet vә jurnalların naşiri kimi çıxış edirdilәr.
Orucov qardaşları Azәrbaycan mәtbuatı tarixindә ilk dәfә olaraq müəlliflərə qonorar verməyə başladılar. Məsələn, böyük yazıçımız Sabirə hər gün yazdığı taziyanələri üçün ayda on manat qonorar verirdilәr.
● Dünya vә rus әdәbiyyatından tәrcümә olunmuş kitablar da nәşriyyatın iş planında müһüm yer tuturdu.
● Orucov qardaşlarının mәtbәәsi oxucular arasında kitabların tәbliği mәqsәdi ilә vaxtaşırı müxtәlif kitab kataloqları da buraxırdı. Bu kataloqlarda nәşr olunmuş kitablar sahәlәr üzrә qruplaşdırılırdı. Onların qısa biblioqrafik göstәricilәri və annotasiya ilә siyahısı dərc edilirdi.
● 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaranarkən qardaşlar könüllü olaraq öz mətbəələrini müstəqil dövlətin ixtiyarına vermişdilər. Lakin bolşevik kommunist rejimi hakimiyyətə gəldikdən sonra Orucov qardaşlarının mətbəəsi “milliləşdirmə” adı altında əllərindən alındı.
Onların həyatlarının ən çətin dönəmi elə Sovet dövrünə düşmüşdü. Sovet hakimiyyəti dövründə Orucov qardaşları tәqiblәrә mәruz qalaraq Bәrdәyә, öz doğma kәndlәrinә qayıtdılar. Lakin burada da tәqibdәn yaxa qurtarmağa çalışırdılar.
“Orucov qardaşları bir çox görkəmli yazarların əsərlərini Azərbaycan oxucularına təqdim etmişdilər” cümləsini qarşısında ● işarəsi qoyulmuş hansı cümlə və ya ifadə ilə başlayan abzasın sonuna artırsaq, özündən əvvəlki cümlənin nəticəsi kimi çıxış edər?